Zaułek Braci Pakulskich

ze zbioru Muzeum Historycznego m.st. Warszawy

Przed wojną, w prowadzeniu sklepów kolonialnych, czyli używając języka współczesnego, Delikatesów konkurowały ze sobą dwie firmy. „Bracia Pakulscy” oraz „Bracia Hirszfeld”.

Każda z nich miała swoich wiernych klientów: Pakulskich wybierali tradycjonaliści, pamiętający o dziewiętnastowiecznych korzeniach handlowej rodziny, Hirszfeldów – amatorzy eleganckiej nowoczesności w sklepowym wnętrzu.

„Bracia Hirszfeld” mieli dwa sklepy w prestiżowej warszawskiej lokalizacji - na Nowym Świecie i Marszałkowskiej.

Jeden z narożników placu Konstytucji w roku 2004 otrzymał nazwę „Zaułek Braci Pakulskich”, warto zatem przypomnieć, czym zajmowali się bracia.

Pełna nazwa firmy brzmiała: „Bracia Pakulscy. Skład Win i Towarów Kolonialnych”. Założycielem sklepu przy Brackiej 22, róg Chmielnej był Antoni Pawłowski.

W 1899 majątek po Antonim Pawłowskim przejął jego bratanek Feliks Pawłowski, który zasłynął wdrażaniem w swoim sklepie nowości, doprowadził do niego gaz i telefon.

W 1909 rozkwitające przedsiębiorstwo przejęli trzej bracia, którzy pracowali u Pawłowskiego od około roku1900 jako subiekci. Byli to Wacław, Adam i Jan Pakulscy.

W okresie międzywojennym zarząd i sklep główny mieściły się przy tym samym narożniku Chmielnej i Brackiej, zaś firma miała siedem sklepów filialnych: Marszałkowska 110, Marszałkowska 57 róg Śniadeckich, Krucza 22, Francuska 14, Raszyńska 15.

Przy Krochmalnej 22 firma miała swe piwnice centralne, a przy Kazimierzowskiej 64 podległą sobie wytwórnię konserw „Wanda”.

Wacław i Jan zmarli w roku 1934, zaś Adam w 1942. Po śmierci ostatniego z braci firmę prowadził syn Adama, Jerzy.

Podczas Powstania Warszawskiego cały majątek rodziny Pakulskich uległ zniszczeniu, a to co ocalało zostało zarekwirowane przez okupanta.

Po 1945 firma podniosła się z upadku, otworzono sklepy przy Brackiej i Francuskiej w Warszawie oraz stworzono od podstaw filię w Katowicach. Uruchomiono również fabrykę konserw na Kamionku przy Owsianej 14.

Niestety w 1950 , na podstawie Zarządzenie Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 12 sierpnia 1949 firmę znacjonalizowano (ustanowiono przymusowy zarząd państwowy).

Jako ciekawostkę, związaną z firmą, można potraktować fakt, że okresie międzywojennym „Bracia Pakulscy” mieli wyłączność na import win i kawioru z ZSRR.

Niedaleko zaułku, róg Marszałkowskiej i Śniadeckich, przed wojną, mieścił się jeden ze sklepów firmy „Bracia Pakulscy. Skład Win i Towarów Kolonialnych”.

*Arek*