Kolumna „otwierająca” historię Warszawy

Przy jednej z alejek w warszawskich Łazienkach od początku naszego stulecia stoi kolumna, na której przysiadł dostojny biały orzeł z lekko rozchylonymi skrzydłami. Mało kto tu zagląda, gdyż alejce tej daleko do miana „głównej”. Trafiają tu niekiedy pary zakochanych – snują się niespiesznie po romantycznych ścieżkach i zasiadają na ławeczkach w zielonym zakątku. Może czasem ktoś zastanowi się co oznacza tajemnicza liczba na kolumnie: 1262.

W miejscu tym – prawdopodobnie, ponieważ historycy nie mają w zasadzie pewności – istniał od XII lub XIII wieku gród książąt mazowieckich, który w 1262 roku uległ zagładzie.

Osadnictwo w tej części Warszawy datuje się już na VII wiek (na ten okres ocenia się resztki drewnianej palisady odnalezione na terenie Ogrodu Botanicznego podczas prac archeologicznych). Gród książąt mazowieckich w Jazdowie nie był najstarszym na terenie dzisiejszej Warszawy – takim grodem był gród na Bródnie datowany na IX wiek. Kiedy gród bródnowski stracił na znaczeniu (został zniszczony prawdopodobnie w XI wieku) osadnictwo przeniosło się na wysoki, lewy brzeg Wisły – właśnie na teren dzisiejszego Muzeum Łazienek Królewskich w Warszawie.

Gród w Jazdowie był ośrodkiem pełniącym funkcję ośrodka administracyjnego i dworu książąt mazowieckich. Prawdopodobnie pełnił również funkcje handlowe i zbrojne. Poniżej szczytu skarpy wiślańskiej znajdowała się przygrodowa osada oraz targ na Solcu. Gród miał zapewniać ochronę przeprawie przez Wisłę (z Solca na Kamion), a także traktowi z Czerska do Zakroczymia. Przed najazdem wrogich wojsk osada zaczęła tracić na znaczeniu wraz z odsuwaniem się Wisły od skarpy.

W 1262 roku doszło do najazdu wojsk litewskiego księcia Mendoga. Doszczętnie spalono wówczas największy mazowiecki gród – Płock – stolicę Księstwa Mazowieckiego, dlatego też stolicę Mazowsza przeniesiono do Czerska, który pełnił tę rolę aż do 1413 roku (wtedy rolę stołeczną przejęła Warszawa). Po Płocku przyszedł czas na zagładę Jazdowa, jako jednego z ważniejszych punktów obrony linii Wisły. Panujący wówczas książę mazowiecki Siemowit I może miałby pewne szanse na obronę, gdyby jeden z dworzan nie dopuścił się zdrady. 23 czerwca Litwini wtargnęli do Jazdowa, a książę Siemowit I zginął podczas obrony. Po tych tragicznych wydarzeniach parę kilometrów na północ od zgładzonego Jazdowa zaczyna się tworzyć zalążek Warszowy…

Data 1262 jest pierwszą datą historyczną potwierdzoną zachowanym dokumentem. Można więc rzec, że otwiera ona historię naszego miasta.

Jeśli chcieliby Państwo zobaczyć miejsce dawnego grodu i obelisk z orłem białym upamiętniający dzieje Jazdowa, należy wejść na teren Parku Łazienkowskiego bramą sąsiadującą z Ogrodem Botanicznym, przejść ścieżką tuż przy ogrodzeniu obok budynku Herbaciarni i skręcić w drugą alejkę w prawo – ta już Państwa zaprowadzi do historycznego, mało znanego miejsca.

*Gosia*